Rola rzecznictwa w promowaniu równości płci 

Pytania skłaniające do autorefleksji

1. Znaczenie rzecznictwa 
Jak definiujesz rolę rzecznictwa w tworzeniu trwałych zmian na rzecz równości płci w edukacji naukowej? Które przykłady udanych inicjatyw (np. Girls Who Code, Million Women Mentors) są dla Ciebie najbardziej inspirujące? 
(Zastanów się, w jaki sposób rzecznictwo łączy strategie i działania, o czym pisali Epstein (2011) i Fullan (2007)).

2. Twój osobisty wkład 
W jaki sposób – jako nauczyciel, rodzic lub członek społeczności – możesz wykorzystać rzecznictwo, aby przeciwdziałać istniejącym uprzedzeniom płciowym w obszarach STEM? Jakie konkretne strategie – tj. jasny przekaz, działania ukierunkowane na konkretne grupy czy budowanie partnerstw –  zastosował/abyś, by zmobilizować poparcie w swojej społeczności? 
(Odnieś się do strategii opisanych przez Kabeer (2005), szczególnie podkreślających znaczenie spójnego przekazu i rzecznictwa dostosowanego do odbiorcy).

3. Pokonywanie barier 
Z jakimi wyzwaniami lub oporem możesz się spotkać podczas działań na rzecz równości płci w edukacji naukowej? Jak możesz zaplanować działania, które pomogą pokonać te przeszkody, a jednocześnie zagwarantują, że Twoje działania będą otwarte na wszystkich i przyniosą realne efekty? 
(Rozważ przeszkody opisane w literaturze dotyczącej rzecznictwa i zastanów się, jak skutecznie utrzymać zaangażowanie oraz współpracę z kluczowymi interesariuszami).

Odwołania:

Epstein, J. L. (2011). School, family, and community partnerships: Preparing educators and improving schools (2nd ed.). New York, NY: Routledge.

Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change. New York, NY: Teachers College Press.

Kabeer, N. (2005). Gender equality and women's empowerment: A critical analysis of the third millennium development goal 1. Gender & Development, 13(1), 13–24. https://doi.org/10.1080/13552070512331332273

Tekst prezentacji

Studia przypadków udanych działań na rzecz równości płci

Poniżej przedstawiono osiem przykładów skutecznych inicjatyw wspierających równość płci w edukacji STEM. Każdy z przypadków pokazuje inne strategie działania – od mentoringu i zaangażowania społeczności po działania systemowe – które przyczyniły się do inspirowania i wspierania dziewcząt w naukach ścisłych i technicznych.

1. Girls Who Code 
Opis: Girls Who Code to ogólnokrajowa organizacja non-profit, której celem jest zmniejszenie luki płciowej w branży technologicznej. Dzięki intensywnym kursom letnim, zajęciom pozalekcyjnym i inicjatywom akademickim, organizacja uczy dziewczęta programowania i wprowadza je w świat informatyki. 
Strona internetowa: https://girlswhocode.com

2. Million Women Mentors. 
Opis: Million Women Mentors umożliwia kobietom pracującym w STEM wspieranie i inspirowanie dziewcząt oraz młodych kobiet poprzez relacje mentorskie. Inicjatywa oferuje praktyczne wsparcie, dzielenie się doświadczeniem i pomoc w budowaniu ścieżki kariery, zachęcając młode kobiety do rozwijania się w dziedzinach STEM i pokonywania barier. 
Strona internetowa: https://www.millionwomentors.org

3. STEMettes 
Opis: STEMettes to brytyjska organizacja non-profit, która organizuje panele dyskusyjne, warsztaty i spotkania networkingowe, aby zachęcać młode kobiety do wyboru ścieżek kariery w STEM. Ich działania promują różnorodne wzorce do naśladowania i tworzą realne możliwości rozwoju. 
Strona internetowa: https://stemettes.org

4. American Association of University Women (AAUW) 
Opis: AAUW działa na rzecz równości płci poprzez badania, edukację i inicjatywy wspierające zmiany w systemie edukacji. W obszarze STEM organizacja promuje sprawiedliwe działania systemowe, finansuje badania nad stereotypami płciowymi i oferuje stypendia oraz szkolenia wspierające rozwój kobiet w nauce i technologii. 
Strona internetowa: https://www.aauw.org

5. Techbridge Girls 
Opis: Techbridge Girls wspiera dziewczęta ze środowisk o ograniczonym dostępie do edukacji, oferując im praktyczne zajęcia z zakresu STEM. Programy oparte na projektach, mentoring i interaktywne warsztaty pomagają wzbudzić zainteresowanie nauką i budują pewność siebie. 
Strona internetowa: https://www.techbridgegirls.org

6. Women in Engineering ProActive Network (WEPAN) 
Opis: WEPAN to organizacja wspierająca kobiety w inżynierii i technologii poprzez badania, współpracę i sieci partnerskie. Jej działania koncentrują się na budowaniu sprzyjającego środowiska, które umożliwia kobietom rozwój edukacyjny i zawodowy w STEM. 
Strona internetowa: https://wepan.org

7. Kampania WISE 
Opis: Kampania WISE w Wielkiej Brytanii promuje udział kobiet w nauce, technologii, inżynierii i matematyce. Oferuje badania, materiały edukacyjne i możliwości nawiązywania kontaktów, wspierając przełamywanie barier i budowanie środowiska STEM otwartego na różnorodność. 
Strona internetowa: https://www.wisecampaign.org.uk

8. She++ 
Opis: She++, założona na Uniwersytecie Stanforda, to studencka inicjatywa promująca zwiększoną reprezentację kobiet w technologii i STEM. Organizacja prowadzi konferencje, warsztaty i programy mentorskie, które wspierają młode kobiety w planowaniu i realizowaniu kariery w tych dziedzinach. 
Strona internetowa: https://sheplusplus.org

Inicjatywy te są dowodem na to, że dobrze zaplanowane działania społeczne mogą prowadzić do trwałych zmian, inspirować kolejne pokolenia i tworzyć bardziej otwarte i wspierające środowisko nauki dla wszystkich.

Kształtowanie polityki na rzecz równości płci w edukacji

“Witamy w sesji poświęconej tworzeniu zasad sprzyjających równości płci w edukacji. W tym materiale pokażemy, jak skuteczne działania polityczne mogą zmienić sposób nauczania przedmiotów ścisłych dla dziewcząt – i jaką rolę Ty możesz odegrać w tym procesie.”

‘Tworzenie polityki to fundament wprowadzania systemowych zmian. Oto najważniejsze obszary, którymi warto się zająć:

• Reforma programów nauczania:

  Treści zawarte w podręcznikach i materiałach edukacyjnych powinny być wrażliwe na kwestie płci, przełamywać stereotypy i pokazywać wkład kobiet w naukę (Epstein, 2011).

• Szkolenia nauczycieli:

  Programy rozwoju zawodowego powinny wspierać nauczycieli w stosowaniu włączających metod nauczania, pomagając im eliminować uprzedzenia i tworzyć równe szanse dla wszystkich uczniów (Fullan, 2007).

• Finansowanie:

  Odpowiednie wsparcie finansowe powinno uwzględniać programy STEM dla dziewcząt, zajęcia pozalekcyjne i inne inicjatywy wzmacniające ich zaangażowanie i rozwój w tych dziedzinach.  

• Polityka antydyskryminacyjna:

  Silne ramy prawne i odpowiednie regulacje szkolne chronią uczniów przed uprzedzeniami i przemocą, tworząc bezpieczne, sprzyjające nauce środowisko.”

„Kiedy już zidentyfikujemy kluczowe obszary działań, równie istotne staje się budowanie relacji z decydentami, interesariuszami oraz nawiązywanie partnerstw z organizacjami pozarządowymi i grupami wsparcia. Takie organizacje wnoszą nie tylko wiedzę i zasoby, ale również rozbudowane sieci kontaktów, które mogą znacząco zwiększyć zasięg i skuteczność lokalnych inicjatyw. Regularna komunikacja, udział we wspólnych projektach, konferencjach czy warsztatach sprzyjają budowaniu trwałych relacji i wzmacniają wpływ społeczności na decyzje polityczne – zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnokrajowym.”

„Rzecznictwo staje się skuteczniejsze, gdy towarzyszą mu dobrze opracowane propozycje działań. Pomocne mogą okazać się następujące narzędzia:

• Streszczenia zasad (?) 
  Korzystaj z krótkich, opartych na danych dokumentów, które jasno przedstawiają kluczowe wyzwania i proponują rozwiązania poparte dowodami. Streszczenia zasad powinny być zrozumiałe, przekonujące i skupiać się na konkretnych problemach – takich jak luki w programie nauczania czy niedostateczne przygotowanie nauczycieli (Kabeer, 2005).”
• Mapowanie interesariuszy: 
  Zastanów się, kto ma wpływ na podejmowanie decyzji – od nauczycieli i dyrekcji szkół po urzędników czy liderów lokalnych społeczności – i dopasuj swój przekaz do ich potrzeb i oczekiwań.
• Analiza danych: 
  Wykorzystuj liczby i fakty – na przykład dotyczące wyników uczniów, uczestnictwa dziewcząt w zajęciach STEM czy ich opinii – aby wesprzeć swoje argumenty i pokazać, dlaczego proponowane zmiany są potrzebne.
• Zestawy narzędzi rzecznictwa: 
  Wiele instytucji oferuje zestawy narzędzi, które pokierują Cię w procesie tworzenia zasad. W skład tych pomocniczych elementów wchodzą m.in.: szablony, listy kontrolne oraz przykłady sprawdzonych działań, które pomogą Ci poruszać się w świecie polityki edukacyjnej i działać skutecznie.”

„Podsumowując – tworzenie polityk publicznych (?) to potężne narzędzie, które może trwale wpłynąć na wprowadzenie równości płci w edukacji naukowej. Dzięki identyfikacji kluczowych obszarów, tj. reformy programów nauczania, szkolenie nauczycieli, finansowanie czy polityka antydyskryminacyjna oraz budowaniu silnych relacji z decydentami, możemy stworzyć wspierające środowisko, w którym wszyscy uczniowie – a szczególnie uczennice – mogą wyróżnić się osiągnieciami w nauce. “

“Pamiętaj, że skuteczne rzecznictwo zaczyna się od przemyślanych propozycji, opartych na strategii. Twoje zaangażowanie może realnie zmienić system edukacji i zainspirować przyszłe pokolenie kobiet w nauce.?

“Dziękuję za obejrzenie materiału. Zachęcam do zapoznania się z dodatkowymi zasobami oraz do refleksji nad tym, jaki mógłby być Twój udział w tworzeniu zasad dla Twojej społeczności. Razem możemy wprowadzić jeszcze więcej równości do przyszłej edukacji.”

Pytania skłaniające do autorefleksji:

1. Ustalanie priorytetów: 
Biorąc pod uwagę najważniejsze tematy poruszone w materiale – reformy programowe, szkolenia nauczycieli, alokację środków finansowych oraz działania antydyskryminacyjne – który z tych obszarów, Twoim zdaniem, powinien zostać potraktowany priorytetowo w Twoim otoczeniu, np. w szkole, gminie czy regionie, aby wspierać równość płci w edukacji naukowej? Uzasadnij swój wybór.

2. Budowanie relacji z decydentami: 
W filmie pokazano różne sposoby nawiązywania kontaktów z osobami decyzyjnymi i lokalnymi liderami. Jakie działania Ty sam(a) mógłbyś/mogłabyś podjąć, żeby zbudować z nimi dobre relacje? Jak taka współpraca mogłaby pomóc w realizowaniu inicjatyw na rzecz równego traktowania dziewcząt i chłopców w nauce?

3. Wykorzystywanie narzędzi rzecznictwa: 
W materiale przedstawiono kilka przydatnych narzędzi do tworzenia skutecznych propozycji zmian – jak np. krótkie opracowania dla decydentów, mapowanie osób i instytucji zaangażowanych w temat czy analiza danych. Jak myślisz, w jaki sposób te narzędzia mogą pomóc Ci skuteczniej działać na rzecz równości? Co możesz zrobić, żeby zacząć z nich korzystać w swojej codziennej pracy lub działaniach społecznych?

Zaangażowanie społeczności w działania na rzecz równości płciowej w edukacji

„Witaj w naszej sesji poświęconej zaangażowaniu społeczności w działania na rzecz równości płci w edukacji. Przyjrzyjmy się temu, jak lokalne inicjatywy, współpraca z rodzicami i liderami społecznymi oraz strategiczne partnerstwa z organizacjami pozarządowymi i grupami wsparcia mogą przyczynić się do trwałych, pozytywnych zmian wspierających dziewczęta w nauce przedmiotów ścisłych.”

„Zacznijmy od roli inicjatyw lokalnych. To właśnie w najbliższym otoczeniu – w szkołach, sąsiedztwach, społecznościach – rodzi się energia do działania. Gdy mieszkańcy wspólnie stawiają czoła wyzwaniom, ich działania zyskują na sile i mogą realnie wpływać na decyzje oraz zmieniać utarte schematy. Jak podkreśla Epstein (2011), to właśnie takie zaangażowanie pozwala przełożyć wewnętrzny zapał na realne zmiany w skali całego kraju. Wspólne działania rodziców, nauczycieli i lokalnych liderów mają ogromny potencjał – mogą skutecznie przełamywać stereotypy, które przez lata zniechęcały dziewczęta do podejmowania nauki w obszarze STEM.”

„Jak zatem zaangażować wyżej wspomniane grupy? Istnieje kilka skutecznych strategii:

Organizowanie warsztatów i forów społecznych: wydarzenia, które łączą rodziców, nauczycieli i lokalnych liderów. To przestrzeń do rozmowy o wyzwaniach związanych z równością płci oraz dzielenia się dobrymi praktykami. Sesje interaktywne dają uczestnikom możliwość wymiany doświadczeń i wspólnego opracowania rozwiązań.

Wykorzystanie mediów społecznościowych i lokalnych: 
promowanie korzyści płynących z równości w edukacji. Historie kobiet naukowców czy nauczycielek mogą inspirować, a przy okazji przełamywać przestarzałe schematy. Zaangażowanie lokalnej prasy i radia może dodatkowo wzmocnić przekaz.

Utworzenie stowarzyszeń rodziców i nauczycieli skoncentrowanych na równości: 
Tworzenie takich stowarzyszeń pozwala na utrzymanie stałego dialogu i regularne udoskonalanie podejmowanych działań. Takie grupy pomagają też zacieśniać współpracę między domem a szkołą, wspierając przekaz oparty na włączaniu i wzmacnianiu pozycji dziewcząt.”

“Kolejnym niezwykle istotnym elementem są partnerstwa z organizacjami pozarządowymi i grupami wsparcia. Takie organizacje dysponują wiedzą, zasobami i kontaktami, które mogą znacząco zwiększyć zasięg i skuteczność lokalnych inicjatyw. Przykładem mogą być organizacje takie jak Girls Who Code czy Million Women Mentors, które oferują mentoring i wsparcie dla dziewcząt zainteresowanych karierą w STEM. Jak podkreśla Fullan (2007), współpraca międzysektorowa pozwala przekształcić rozproszone działania w zintegrowany, trwały ruch społeczny.”

„Współpraca z takimi organizacjami może obejmować wspólne projekty, organizację wydarzeń czy tworzenie wspólnych platform internetowych. Celem jest zbudowanie wspólnego frontu, który nie tylko odpowiada na wewnętrzne potrzeby, ale także wspiera zmiany systemowe na skalę regionalną i krajową.”

„Podsumowując – budowanie zaangażowania społeczności to klucz do przełamywania barier, które utrudniają dziewczętom rozwój w naukach ścisłych. Lokalne inicjatywy pokazują, że zmiana zaczyna się w mniejszym gronie, a dzięki współpracy z rodzicami, liderami i organizacjami pozarządowymi możemy stworzyć silną sieć rzeczników równości w edukacji.”

„Zachęcam do refleksji nad tym, jak Ty możesz włączyć się w ten proces. Niezależnie od tego, czy jesteś nauczycielem, rodzicem czy liderem lokalnym – Twój głos ma znaczenie. Razem możemy stworzyć środowisko, w którym każda dziewczyna ma szansę rozwinąć swój potencjał – nie tylko w naukach ścisłych.”

„Dziękuję za obejrzenie. Zachowajmy ten rytm – niech będzie siłą napędową naszych zdecydowanych działań ku przyszłości, w której równość nie będzie tylko ideą, ale też rzeczywistością.”

Pytania skłaniające do autorefleksji:

1. Od działań lokalnych do zmian systemowych: 
Zastanów się nad znaczeniem lokalnych działań społecznych, o których była mowa w filmie. W jaki sposób inicjatywy podejmowane w społecznościach i zaangażowanie różnych osób mogą przerodzić się w szersze zmiany w przepisach i rozwiązaniach wspierających równość płci w edukacji? Które przykłady z filmu szczególnie Cię zmotywowały do działania?

2. Dostosowywanie strategii zaangażowania: 
Biorąc pod uwagę przedstawione w filmie sposoby angażowania rodziców, lokalnych liderów i organizacji społecznych – tj. warsztaty, kampanie w mediach społecznościowych czy zakładanie stowarzyszeń rodziców i nauczycieli – która z tych metod najbardziej do Ciebie przemawia i dlaczego? Jak mógł/mogłabyś ją wprowadzić w życie w Twojej okolicy, żeby wspierać równość płci w edukacji naukowej?

Zapewnienie trwałości działań na rzecz równości

„Witaj w sesji poświęconej zapewnieniu zrównoważonych działań na rzecz równości płci w edukacji. Zastanowimy się, jak wprowadzać trwałe zmiany poprzez instytucjonalizację równości, rozwój kompetencji nauczycieli i członków społeczności oraz monitorowanie długofalowych efektów, które pozwolą na ciągłe doskonalenie podejmowanych działań.”

„Zacznijmy od instytucjonalizacji równości płci poprzez zasady i praktyki. Aby zmiany były trwałe, równość musi stać się integralną częścią systemu edukacji – nie tylko postulatem, lecz elementem codzienności. Oznacza to wprowadzenie i egzekwowanie polityk wspierających inkluzyjne programy nauczania, sprawiedliwe szkolenia dla nauczycieli, równe finansowanie oraz działania antydyskryminacyjne. Jak zauważa Epstein (2011), równość płci ma szansę realnie zadziałać dopiero wtedy, gdy zostanie zakorzeniona w polityce edukacyjnej, a nie gdy pozostaje jedynie deklaracją.”

„W ten sposób szkoły nie tylko wyznaczają standardy równości, ale też zapewniają każdemu uczniowi – niezależnie od płci – warunki do rozwoju i sukcesu w naukach ścisłych i nie tylko. To strategiczne podejście pozwala stworzyć trwałe środowisko, w którym działania na rzecz równości mogą być utrzymywane”

„Drugim filarem jest budowanie kompetencji nauczycieli i społeczności lokalnej. Szkolenia i rozwój zawodowy pomagają nauczycielom rozpoznawać i zwalczać uprzedzenia płciowe w klasie. Jak zauważa Fullan (2007), budowanie kompetencji to proces ciągły, który przekształca nauczycieli w liderów zmian.”

„Zaangażowanie społeczności jest równie ważne. Gdy rodzice, lokalni liderzy i organizacje działają razem, tworzą sieć wsparcia, która umacnia wartość równości zarówno w domu, jak i w szkole. Regularne warsztaty, programy mentoringowe i wspólne inicjatywy pozwalają tym grupom rozwijać umiejętności i pewność siebie, które są niezbędne w procesie wprowadzania i utrzymywania zmian”

Trzecim filarem trwałych zmian jest systematyczne monitorowanie efektów i swobodne dostosowywanie strategii. Ocena skuteczności prowadzonych działań – za pomocą ankiet, wskaźników efektywności oraz informacji zwrotnych – odgrywa kluczową rolę. Jak pokazują badania Schindlera i in. (2017), regularna ewaluacja pozwala nie tylko identyfikować osiągnięcia, lecz także dostrzegać obszary wymagające dalszego rozwoju.”

„Zebrane dane powinny prowadzić do konkretnych działań – dostosowania zasad, aktualizacji programów szkoleniowych czy wdrażania nowych metod. To dynamiczne podejście sprawia, że nasze działania pozostają skuteczne i dopasowane do zmieniających się potrzeb. Ciągłe doskonalenie to znak rozpoznawczy odpornego systemu, gotowego na nowe wyzwania i możliwości.”

„Podsumowując: trwałość działań na rzecz równości płci to nie jednorazowy projekt, lecz trwały proces. Dzięki instytucjonalizacji równości, rozwijaniu kompetencji oraz systematycznej ocenie i adaptacji działań, możemy wywrzeć trwały wpływ na edukację dziewcząt w zakresie nauk ścisłych.”

„Pamiętaj: każda polityka, każde szkolenie i każda ewaluacja to krok w stronę bardziej sprawiedliwego systemu edukacji. Zachęcam Cię do refleksji nad tym, jak możesz przyczynić się do tych działań w swojej społeczności. Razem możemy stworzyć przyszłość, w której równość nie będzie tylko aspiracją, ale i codziennością.”

„Dziękuję za obejrzenie. Nie rezygnujmy ze wspólnych działań na rzecz równości i zapewnijmy każdemu uczniowi szansę na sukces.”

Pytania skłaniające do autorefleksji

• Wdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju: 
  Po obejrzeniu filmu zastanów się, jak można włączyć trzy filary zrównoważonego rozwoju — wprowadzenie równości płci na stałe w strukturach i działaniach organizacji, rozwijanie kompetencji nauczycieli i członków społeczności oraz mierzenie długofalowych efektów — do własnej praktyki edukacyjnej lub społecznej. Jakie konkretne działania można podjąć, aby zapewnić skuteczne wdrożenie tych strategii w danym środowisku?
• Jak przezwyciężać trudności, by nieustannie się rozwijać? 
  Zastanów się nad wyzwaniami, które mogą pojawić się w trakcie długofalowej pracy na rzecz równości – np. opór na zmiany lub ograniczone zasoby, które można wykorzystać w szkoleniach. Jak można sobie z nimi poradzić i co zrobić, by na bieżąco poprawiać swoje działania, bazując na opiniach i rezultatach dotychczasowych działań?

Możliwe grupowe ćwiczenia interaktywne

• Projektowanie kampanii rzeczniczej na rzecz równości płci 
  Uczestnicy opracowują plan kampanii, definiując cele, grupy odbiorców oraz kluczowe komunikaty, które mają zmobilizować do działania.
• Warsztat tworzenia propozycji zmian w edukacji 
  Praktyczne ćwiczenie polegające na przygotowaniu propozycji rozwiązania wybranego problemu związanego z nierównością płci w środowisku edukacyjnym.
• Symulacja organizacji inicjatywy społecznej 
  Projektowanie wydarzenia lub działań angażujących lokalną społeczność w promowanie równości płci w edukacji.

Dodatkowe materiały w języku angielskim i językach partnerów

Zachęcamy uczestników do przejrzenia:

• Narzędzia rzecznicze
  • Plan International – Advocacy and Child Rights: 
    https://www.plan-international.org/what-we-do/child-rights-advocacy
  • Girls Not Brides – Advocacy Initiatives: 
    https://www.girlsnotbrides.org/what-we-do/advocacy/
• Materiały pomocne w opracowywaniu rozwiązań systemowych:
  • UNESCO – Education Policy and Planning: 
    https://en.unesco.org/themes/education-policy
  • Global Partnership for Education (GPE) – Our Work and Resources: 
    https://www.globalpartnership.org/our-work
• Poradniki dotyczące angażowania lokalnej społeczności
  • Save the Children – Education and Community Engagement Resources: 
    https://www.savethechildren.org/us/what-we-do/education
  • CARE International – Community Development and Engagement: 
    https://www.care-international.org/what-we-do/community-development

Te materiały zawierają praktyczne narzędzia, studia przypadków i wskazówki dotyczące budowania grup wsparcia, angażowania społeczności oraz wpływania na decyzje i działania sprzyjające równości płci w edukacji.